Hoe maak je versoberde AOW verteerbaar?

Het kabinet wil bij het verhogen van de AOW-leeftijd rekening houden met zware beroepen. Daar is veel kritiek op gekomen. Z24 inventariseert de alternatieven.

ING Groep 0.52 % === AEX-index 0.29 %
In twee stappen wil het kabinet de AOW-leeftijd verhogen, in 2020 naar 66 jaar en in 2025 naar 67 jaar. Om rekening te houden met mensen die niet langer door kunnen werken, komen er verzachtende maatregelen.

Zware beroepen
Zo denkt het kabinet aan een speciale behandeling voor mensen met zware beroepen. Werknemers met zo'n beroep moeten na dertig jaar worden omgeschoold en lichter werk krijgen. Gebeurt dit niet, dan moet hun baas een fikse boete betalen waardoor de werknemer toch met zijn 65ste met pensioen kan.

Veelgehoorde kritiek is dat het heel lastig is om te definiëren wat nou een zwaar beroep is en wat niet. Telt bijvoorbeeld alleen fysiek zwaar werk of ook psychisch?

En hoe moet je omgaan met het feit dat een beroep voor de een zwaar is, terwijl de ander het fluitend doet? Afgelopen week trok de Kamer een dag uit om te praten met deskundigen op dit gebied. De conclusie: daar kom je niet uit. Wat zijn de alternatieven? Z24 inventariseert.

1) Alleen hoger opgeleiden werken langer
In plaats van een speciale regeling voor mensen met zware beroepen te creëren, zou je ook alleen mensen met een Hbo-opleiding of hoger tot hun 67ste kunnen laten doorwerken. Lageropgeleiden zouden dan gewoon nog met 65 jaar met pensioen kunnen. Dit is een idee van FNV Jong.

Volgens FNV Jong is het rechtvaardig hogeropgeleiden langer te laten doorwerken omdat zij een hogere levensverwachting hebben, dan lageropgeleiden. Maar ook omdat zij over het algemeen later beginnen met werken.

Een voordeel van dit plan is, dat het criterium op basis waarvan je onderscheidt maakt, duidelijk is. Een nadeel is dat je zo mensen niet echt aanmoedigt zich te blijven ontwikkelen.

Voorzitter Jeroen de Glas van FNV Jong ontkent dat zijn plan ertoe leidt dat niemand meer een hogere opleiding gaat volgen. Dit omdat het ook voordelen heeft om een hogere opleiding te hebben genoten. Zo hebben deze mensen meer mogelijkheden om te kiezen voor een baan die bij hen past. Bovendien verdienen ze beter. Vraag blijft wel wat voor signaal hiervan uitgaat.

2) Alleen laagbetaalden stoppen op hun 65e
De FNV vindt dat werknemers met een laag inkomen gewoon met 65 jaar met pensioen moeten kunnen. Zij hebben volgens de vakbond vaak een zwaar beroep en beginnen doorgaans al jong met werken.

Mensen met een hoger inkomen zouden in principe langer moeten doorwerken. Willen zij ook eerder stoppen met werken, dan moet dat kunnen, vindt de FNV, maar dan krijgen ze wel een lagere AOW-uitkering.

Maar waar komt de inkomensgrens te liggen? Daarover laat de vakbond zich officieel niet uit. Bestuurder Jan Berghuis van FNV Bondgenoten zei onlangs echter al te denken aan 35 duizend euro bruto per jaar.

Onmiddellijk kwam er kritiek op deze grens. Hij zou te hoog liggen. Een modaal inkomen is zo'n 32.000 euro. Veel te veel mensen zouden op deze manier dus nog gewoon op hun 65ste met pensioen kunnen. Bovendien zijn niet alle lager betaalde banen zwaar. Wat je zo krijgt, is dus eigenlijk een moeilijk uit te leggen onderscheid.

Toch is de optie van een inkomensgrens ook door de werkgevers al 'bespreekbaar' genoemd.

3) Na x-jaar met pensioen
Het kabinet wil mensen die 42 jaar substantieel gewerkt hebben, voldoende aanvullend pensioen hebben opgebouwd en tot aan hun 65ste ook echt werken, de mogelijkheid te geven met 65 jaar te stoppen met werken. Zij krijgen dan wel over de hele looptijd een lager pensioen. Het bedrag moet immers over meer jaren worden uitgesmeerd. Gedacht wordt aan een 13,4 procent lagere uitkering.

Dit biedt mensen die op hun 23ste of eerder begonnen zijn met werken, een mogelijkheid wel nog met 65 met pensioen te gaan. Volgens het Centraal Planbureau zijn de voorwaarden hiervoor echter zo streng dat minder dan 5 procent van de ouderen hiervoor in aanmerking komt.

Uiteraard zou je ook een regeling kunnen maken die mensen met een x-aantal dienstjaren toestaat te stoppen met werken, zonder aanvullende voorwaarden. Maar dit is dan weer nadelig voor mensen die er tijdelijk uit zijn geweest. Ook is het de vraag of de mensen met veel dienstjaren typisch degenen met zware beroepen zijn.

4) Eerder stoppen, sociale diensplicht
Het beste zou het natuurlijk zijn als er geen zwaar werk meer zou bestaan. Omdat dit toekomstmuziek is, opperden economen Lans Bovenberg en Sweder van Wijnbergen een andere oplossing. Laat iedereen die niet in staat is tot zijn pensioen door te werken, in ruil voor een minimumuitkering, vrijwilligerswerk doen.

Kan ook dit niet, dan zou het mogelijk moeten zijn de AOW-uitkering eerder te krijgen. Voor elk jaar dat je hem eerder krijgt moet hij volgens de economen wel 8 procent lager zijn. Dat is even slikken, maar het zij zo. [z24.nl]