Niemand pakt de banken aan

Het financiële systeem moest op de schop. Met regels, toezicht en verboden zouden we de banken onder de duim krijgen. Dat was twee jaar geleden. Er zit nauwelijks schot in de zaak.

ING Groep 1.91 % === AEX-index 0.97 %
Afgelopen woensdag was het precies twee jaar geleden dat Bear Stearns ten onder ging. Op 17 maart 2008 werd de Amerikaanse zakenbank – een van de grootste in zijn soort – voor een miezerige tien dollar per aandeel overgenomen door JP Morgan.

Het was de eerste in een lange rij van failliete of bijna-failliete Wall Street-instellingen dat jaar, met als dieptepunt de ondergang van Lehman Brothers in september.

Twee jaar hebben bankiers, toezichthouders, beleidsmakers en politici dus al de tijd gehad om te werken aan de vernieuwing en versterking van het mondiale financiële systeem. Ze hadden 104 weken om maatregelen te nemen om de kans op een volgende crisis te minimaliseren, ruim 17.500 uur om nieuwe regulering door te drukken, bonusregels af te dwingen en te grote banken in mootjes te hakken.

Buitengewoon bedroevend
Maar het resultaat van twee jaar nadenken en vergaderen over hervorming van het financiële stelsel is buitengewoon bedroevend.

O, er zijn wel voorzetjes gedaan, voorstellen bedacht en gedragscodes ontwikkeld. Maar daadwerkelijke maatregelen die echt bijten en die de banken aan banden leggen? Het is er tot nu toe nauwelijks van gekomen.

In de G20 zijn wat algemene, niet bindende afspraken gemaakt over beloning van bankiers. Er is een speciaal Financial Stability Board opgericht die nieuwe regels moet uitwerken.

Vanuit het Basels Comité, waarin de toezichthouders overleggen over nieuwe regels, is zo af en toe een voorstel gekomen over hogere kapitaaleisen voor banken. De wijze waarop banken hun kapitaal berekenen wordt strenger. En het Comité wil dat banken voortaan meer eigen vermogen opbouwen in goede tijden. Zo zijn er nog wel wat succesjes te noemen.

In Nederland, bijvoorbeeld, spraken banken in de Code Banken af dat bonussen niet meer dan één keer het basissalaris mogen bedragen. Vervolgens verhoogden de banken het basissalaris van de top. Je moet toch wat.

Vast in het Congres
In de Verenigde Staten kwam Obama-adviseur Paul Volcker met het plan om gewone banken te verbieden voor eigen rekening te beleggen. Minister van Financiën Tim Geithner diende zijn omvangrijke Financial Regulatory Reform Plan in. Maar hoe ingrijpend de plannen ook zijn, ze zitten nog altijd vast in het Amerikaanse Congres.

In Europa werd een ambitieus plan om ongereguleerde hedgefondsen voortaan in de gaten te gaan houden, na protest vanuit Londen en Washington op de lange baan geschoven.

Er is niet helemaal niets gebeurd, maar ook niet veel meer dan dat. Vergelijk de voortgang maar eens met de ambities van twee jaar geleden. Tijdens de G20 in 2008 riepen de Franse president Nicolas Sakozy en de Duitse bondskanselier Angela Merkel de wereld nog op om tot een tweede ‘Bretton Woods’ te komen. Ze wilden een “echte, allesomvattende hervorming van het gehele internationale financiële systeem”.

Hervormingsagenda
In 2008 was de noodzakelijke hervormingsagenda eigenlijk al bekend. Er moest iets worden gedaan aan het probleem dat sommige banken ‘Too big to fail zijn’, want zulke banken kunnen risico’s nemen zonder gevaar voor faillissement.

Kredietbeoordelaars moesten onafhankelijker worden. Bonussen die het nemen van risico belonen moesten aan banden. Europa had een toezichthouder nodig. Exotische kredietderivaten moesten of verboden worden, of verplicht verhandeld op bovengrondse beursen.

Er was toezicht nodig op hedgefondsen. En centrale banken zouden bij het bepalen van het monetaire beleid rekening moeten houden met zeepbellen op de financiële markten.

Maagdelijk
Voor de hervormingsagenda 2010 kan dit lijstje gewoon worden gecopy-paste. De onderwerpen liggen er nog volkomen maagdelijk bij.

Voor de bankiers is het ondertussen alweer business-as-usual. Dankzij de lage rentetarieven van de centrale banken, maken zij weer leuke winsten. De schrik van de kredietcrisis is achter de rug. Die hervormingen? Laat eigenlijk maar zitten. Het gaat zo toch ook goed? [z24.nl]