Staatsschuld klimt 1.105 euro per seconde

De Nederlandse staatsschuld was nog nooit zo hoog. Maar nog veel griezeliger is het tempo waarmee de schuld oploopt. De nieuwe versie van Z24's Staatsschuldmeter maakt de financiële problemen van de overheid zichtbaar.

ING Groep 4.72 % === AEX-index 1.51 %

“De schuld is nog nooit zo hoog geweest”, zei Jan Kees de Jager bij een aanbieding van de Rijksbegroting, afgelopen dinsdag. De demissionaire minister van Financiën wilde maar even aangeven dat hij terecht de oorlog verklaarde aan de oplopende staatsschuld. Het loopt anders volstrekt uit de hand.

Gemeten in euro’s en guldens heeft De Jager het gelijk volledig aan zijn kant. In 2010 loopt de EMU-schuld (dat is de staatsschuld, plus de schuld van lagere overheden) op naar ruim 382 miljard euro. Nog nooit was dat bedrag zo hoog.

Verduizendvoudigde schuld

In 1993, een jaar voordat Gerrit Zalm minister van Financiën werd en de overheidskas (tijdelijk) op orde bracht, bedroeg de schuld omgerekend 224 miljard euro. En direct na de Tweede Wereldoorlog, toen Nederland alleen met Amerikaanse Marshall-hulp kon overleven, was de schuld 13 miljard euro.

In 1814, het vroegste jaar waarover het CPB cijfers heeft, stond de Nederlandse overheid omgerekend 350 miljoen euro in het krijt. Sindsdien is de staatsschuld dus meer dan verduizendvoudigd!

Dat klinkt dramatisch, maar is het niet. In dezelfde periode gingen de prijzen en het nationaal inkomen nog veel meer omhoog. Uitgedrukt in percentage van het bruto binnenlands product van 1814 bedroeg de schuldenlast dat jaar maar liefst 220 procent! Die schuldquote ligt ver boven de 65 procent van 2010, en is ook een stuk hoger dan het huidige Griekse of Japanse percentage.

Gruwelijk tempo

De uitspraak van De Jager was dus even waar als inhoudsloos. De schuld is hoog, maar onze capaciteit om die te dragen ook.

Wel angstaanjagend is het tempo waarmee de schuld oploopt. Met een financieringstekort van 5,4 procent van het bruto binnenlands in 2009 en 5,8 procent in 2010, schiet de schuld – zowel in euro’s als in procenten – omhoog.

Dit jaar komt er volgens de laatste prognose van het Centraal Planbureau ruim 34,8 miljard euro bij. Zo’n bedrag is bijna niet voor te stellen.

Staatsschuldmeter

Om het gruwelijke tempo waarmee de schuld van ons en onze kinderen stijgt, inzichtelijk te maken, ontwikkelde Z24 in 2009 de Staatsschuldmeter. Dat is een digitale klok die onze nationale schuld per seconde bijhoudt. (Zie het kader “Per seconde armer” voor de methodologie).

De Staatsschuldmeter prijkt sindsdien linksboven op de Z24-homepage en ook veel andere sites hebben hem overgenomen. (Wil je dat ook, klik dan bij de meter op de knop ‘copy+’).

Periodiek onderhoud

De Staatschuldmeter is een instrument dat onderhoud vergt, want ieder half jaar komt het CPB met nieuwe ramingen van de staatsschuld. Wij passen dan ook, als er nieuwe informatie is, periodiek het tempo van de meter aan. Zo ook deze week.

Volgens de laatste prognose van het Planbureau is de meter iets langzamer gaan lopen. Dat heeft twee oorzaken.

Ten eerste is de verwachte schuld op 31 december 2010 iets lager dan uit eerdere ramingen bleek. Het begrotingstekort is wat minder hoog, dus valt de schuld lager uit. Ten tweede kwam de schuld eind 2009 juist wat hoger uit. Ook dat haalt iets van het tempo uit de groei.

Griezelig snel

Desondanks gaat het nog griezelig snel. Iedere seconde stijgt de schuld met gemiddeld 1.105 euro. Dag en nacht, week in week uit.

Iedere Nederlander torst nu een schuld van 22.512 euro met zich mee. Tenminste, dat was de stand 's ochtends op 24 september. Een nachtje slapen en het is al weer 5,76 euro meer. [z24.nl]