Kun je je indekken tegen de zwarte zwaan?

Hoe weet je als belegger of je bestand bent tegen zeldzame, maar extreme beursbewegingen. Freddy van Mulligen legt uit. Beleggers vragen zich momenteel af welke lessen ze kunnen trekken uit de financiële crises van 2008 en 2011, toen ze werden overvallen door zogenoemde “zwarte zwanen”. Dat zijn fenomenen die ondenkbaar zijn, totdat ze zich voordoen. Hoe kun je als belegger rekening houden met het onbekende?

Duidelijk is wel dat traditionele maatstaven waarmee banken hun klanten informeren, het risico onderschatten. Maatstaven als de volatiliteit, ofwel de bewegelijkheid van koersen, en standaarddeviatie (afwijking van het gemiddelde, red) zeggen niet alles over risico.

Extreme stress

Als een aandelenbelegging door de tijd heen gemiddeld 6 procent rendement oplevert en een standaarddeviatie van 12 heeft, dan mag het jaarremendement volgens een standaard risicoraamwerk twee tot drie keer per honderd j min 18 procent bedragen. In de praktijk blijkt dit veel vaker het geval te zijn en heeft u dit alleen al in de laatste tien jaar meerdere keren meegemaakt. Het hele erge voor beleggers komt vaker voor dan je denkt!

Bovendien is dat het hele erge vaak erger dan je denkt. Het rendement op een wereldwijde en goed gespreide belegging bedroeg in het meest recente rampjaar bijna minus 39 procent. Een twee maal zo laag rendement als wat volgens de statistiek nog waarschijnlijk is. Als een obligatiemarkt of aandelenmarkt in de stress raakt, kan ze hele rare dingen doen. Vooral illiquide beleggingen of exotische optiestructuren zijn dan de pineut.

De whizkids bij banken en vermogensbeheerders, die ons eerst de sommetjes voorrekenden die achteraf gezien slechts een stukje van het risico onthulden, hebben hun modellen inmiddels natuurlijk verbeterd en komen met nieuwe, meer ingewikkelde manieren om risico te berekenen.

Pijngrens belegger

Maar ook belegger die geen econometrie of wiskunde heeft gestudeerd, kan rekening houden met het hele erge.

1. Een beleggingsproduct dat zijn risico beperkt met kwantitatieve modellen en statistische maatstaven - en dus verder gaat dan gewoon het kopen van aandelen en obligaties - moet met scepsis tegemoet worden getreden. Vaak werken deze producten, waaronder hedge funds, uitstekend, totdat het dringen wordt bij de uitgang op de financiële markten en de portefeuille instort. Het vermeende zeer lage risicoprofiel kan op de schroothoop.

2. Een belegger moet het hele erge visualiseren. Als het een belegger pijn doet als zijn aandelenportefeuille in waarde halveert en als het hem raakt als obligaties een kwart van hun waarde verliezen, hoeft hij zich nog geen zorgen te maken. Immers: een pijnlijke situatie mag als zodanig worden ervaren en “no gain without pain” is ook waar. Maar als de totale balans van een belegger in zo’n geval instort en er geen perspectief is, kun je gerust stellen dat het risico dat wordt gelopen, te hoog is

De lente is mooi begonnen. Maar verlies je verstand niet. Het hele erge komt vaker voor dan je denkt en kan heel erg zijn. Ik heb het hier alleen over geld. Gelukkig zijn de mooiste dingen gratis. [Z24]