Rood staan kost bakken met geld

De Duitsers zijn boos over de hoge rentes die banken rekenen voor rood staan. Maar ook in Nederland betaalt de klant zich blauw. Wat doet de AFM? Een onderzoek van de Duitse consumentenbond naar de rentes die banken vragen voor rood staan, zorgde vorig jaar voor een relletje bij onze oosterburen. Gemiddeld bleek lenen via de betaalrekening maar liefst 12,4 procent te kosten, met uitschieters boven de 18 procent.

De banken zelf konden bij de Europese Centrale Bank voor 1 procent (nu: 0,75 procent) aan liquiditeit komen, dus de rentepercentages werden door veel Duitsers als excessief gezien.

Maar de Duitse banken noemden de hoge rente noodzakelijk. Zij stelden dat het relatief duur is om de kleine bedragen administratief te verwerken en dat er een grote kans op wanbetaling is. Die kosten worden doorberekend in de rente.

Banken zitten fout

Wie had er gelijk? De Duitse overheid liet het uitzoeken. Het resultaat van dat onderzoek werd donderdag in Süddeutsche Zeitung gerapporteerd.

De korte versie: Duitse banken zitten fout. Rood staan brengt geen hoge kosten voor de bank met zich mee en het risico op wanbetaling is betrekkelijk gering.

Het is een behoorlijk vernietigend rapport. Volgens de onderzoekers levert een lening via de betaalrekening slechts in 0,3 procent van de gevallen een probleem op voor de bank. Bij ander consumentenkrediet is dat 2,5 procent.

Het geld dat rente-inkomsten uit rood staan zijn volgens de onderzoekers dan ook veel hoger dan de kosten.

Banken verdienen er goed aan en gebruiken de extra inkomsten om de winst te verhogen of om andere financiële producten die te subsidiëren. Met het geld dat eenvoudig verdiend wordt aan klanten met een negatief saldo op de betaalrekening, maakt de bank producten die moeilijker aan de man zijn te brengen, of waar de concurrentie groter is, goedkoper.

Zijn onze banken anders?

In Duitsland lijkt een nieuw relletje geboren. Maar hoe zit het in Nederland. Doen onze banken het anders dan de Duitse?

Als je naar de rentepercentages kijkt zeker niet. Ook hier is rood staan enorm duur. Nederland kent een wettelijk maximum voor rente, waar de banken dicht naar toe kruipen. Dat wettelijke maximum is 12 procent plus de geldende wettelijke rente van (op dit moment) 3 procent. Meer dan 15 procent rente vragen is dus niet toegestaan.

Daar houden alle banken zich net aan. ING zeilt met een rente van 14,5 procent het scherpst aan de wind, op de hielen gevolgd door ABN Amro (14,1%). Rabobank rekent 12,9 procent rente op rood staan. ASN Bank is het goedkoopst met 10 procent, al is goedkoop een vreemde term voor zo'n hoog rentepercentage.    

Wat kost rood staan bij Nederlandse banken? *

ING: 14,5% (16,2%)
ABN Amro: 14,1% (16,1%)
Rabobank: 12,9% (14,9%)
Regiobank: 12,5% (15,1%)
Triodos: 12%
SNS Bank: 11% (14,3%)
ASN Bank: 10% (11,3%)

*Tussen haakjes staan de maximale jaarlijkse kosten, zoals opgegeven door de banken, inclusief kosten van bijvoorbeeld de betaalrekening, teruggerekend naar een rentepercentage. Geldt bij een roodstand van 1000 euro, gedurende 90 dagen. Triodos geeft deze maximale jaarlijkse kosten niet. 

Werkelijke kosten nog hoger

De werkelijke jaarlijkse kosten voor rood staan, zijn zelfs nog wat hoger. De banken rekenen op hun websites netjes voor wat het effectieve rentepercentage inclusief alle bijkomende kosten is. Die bestaan onder andere uit de standaard kosten voor een betaalrekening. Je kunt immers pas rood staan als je een rekening hebt.

Inclusief deze kosten loopt het rentepercentage bij ING op naar ruim 16 procent (bij een negatief saldobedrag van 1000 euro, gedurende 3 maanden). ABN Amro rekent effectief 16,1 procent, Rabobank 14,9 procent.

Met dergelijke percentages lijkt de Duitse verontwaardiging ook op de Nederlandse situatie van toepassing. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) echter, laat desgevraagd weten geen onderzoek te hebben gedaan of te kennen naar de mate waarin Nederlandse banken geld verdienen aan rood staan.

Klantgericht werken

Het onderwerp heeft echter wel de aandacht van de AFM. Banken hebben na het uitbreken van de kredietcrisis beloofd om klantgericht te gaan werken, en daar houdt de toezichthouder ze graag aan.

Bijvoorbeeld door ze te dwingen om klanten die langdurig rood staan actief te benaderen met een aanbod voor een goedkopere persoonlijke lening. Of, nog beter, af te spreken hoe en wanneer de klant zijn saldo gaat aanvullen.

De hoogte van de rente op rood staan komt eventueel ter sprake als de nieuwe regels over productontwikkeling in de financiële sector in gaan. Volgens de huidige planning moet dat op 1 januari 2013 zijn.

Dan wil de AFM onder andere gaan kijken hoe financiële producten tot stand komen en of prijzen, kosten en rentes redelijk zijn. Mogelijk krijgen dan ook de hoge rentes op rood staan nieuwe aandacht van de toezichthouder.

Tot die tijd doen Nederlanders er goed aan langdurig roodstaan tot een minimum te beperken.[Z24]