Melkkoe staat niet droog

De btw-verhoging van 1 oktober krikt het aandeel van de belastingheffing in de benzine- en dieselprijzen op. Pakweg 61 procent van de pompprijs bestaat uit accijns en btw. De verhoging van het algemene btw-tarief van 19 naar 21 procent was begin deze maand aan de pomp direct te voelen. Het aandeel van de belastingen in de pompprijs kreeg een zetje omhoog.

Kortingensite UnitedConsumers meldde op 1 oktober meteen al een nieuwe recordprijs voor zowel benzine (1,8905 euro per liter euro ongelood) als diesel (1,539 euro per liter). Het gaat hier echter om een gemiddelde van adviesprijzen van de grote brandstofmaatschappijen. Deze adviesprijzen liggen structureel hoger dan daadwerkelijk getankte prijzen.

Prijs benzine en diesel
Het Centraal Bureau voor de Statistiek houdt op dagbasis pompprijzen bij, die uit een grote database van daadwerkelijke tankprijzen van leaserijders komen. Sinds dindsdag zijn, met acht dagen vertraging, de gemiddelde pomprijzen voor 1 oktober bekend: 1,824 euro voor een liter benzine en 1,483 euro voor een liter diesel.

In de onderstaande grafiek van de benzineprijs is het sprongetje van zo'n 2 cent tussen 30 september en 1 oktober goed zichtbaar. Daarmee staat de gemiddelde pompprijs voor benzine volgens de CBS-cijfers overigens nog net onder de piek van 1,827 euro van 14 september. De dieselprijs bereikte wel een nieuw record. Maar hoe zwaar wegen de belastingen nu op de pompprijs? Daarvoor is de opbouw van de pompprijzen van belang.

Benzineprijs en belasting
De pompprijs bestaat uit de productprijs, accijns en btw. Productprijzen worden bepaald door de ontwikkeling van ruwe-olieprijzen, raffinagekosten en winstmarges van olieconcerns en tankstationhouders. Vervolgens komt daar een vast bedrag aan accijns bovenop. In 2012 is dat 0,73 euro per liter voor benzine en 0,43 euro per liter voor diesel.

En dan is er de btw: die is dus per 1 oktober 21 procent in plaats van 19 procent. Op basis van de pompprijzen en uitgaande van een volledige doorrekening van de btw-verhoging rolt er dan het volgende plaatje uit. Procentueel gezien is het aandeel van de belastingen (accijns en btw) in één dag gestegen van 59 naar 61 procent.

De belastingdruk op de benzine- en dieselprijzen is dus duidelijk hoger. Maar opmerkelijk genoeg was die begin dit jaar waarschijnlijk nog zwaarder. Dat komt omdat bij lagere olieprijzen, en dus lagere productprijzen voor benzine en diesel, het aandeel van het vaste accijnsbedrag zwaarder meetelt.

Reken je met de gemiddelde benzineprijs van 1,653 euro per 1 januari dit jaar en een btw-percentage van 19 procent, dan lag het aandeel van de belastingen begin 2012 op 63 procent.[Z24]