Wintertijd

Dit weekeinde is de zomertijd weer voorbij, de klok gaat een uur terug. Maar is het terugschakelen naar 'wintertijd' in onze moderne samenleving wel zo verstandig? De zomertijd heeft voordelen. Mensen kunnen 's avonds als ze het actiefste zijn, langer van het daglicht genieten. Eén uur extra licht in de avond leidt tot minder verkeersdoden en minder criminaliteit, bevordert het toerisme en verlaagt het energieverbruik. De voordelen zijn echter niet zo groot dat de Europese politici de zomertijd permanent willen maken.

Elk jaar laait in een van de EU-landen de discussie weer op, maar de tijd kan vanwege het grensoverschrijdende verkeer - net zoals treinschema's - alleen worden gewijzigd als dat op hele vasteland gebeurt. Uit een onderzoek van de Europese Commissie (2007) kwam naar voren dat de zomertijd meer voor- dan nadelen heeft. Maar in lang niet alle landen was het overgrote deel van de burgers - in Nederland zelfs 91 procent - voor de zomertijd.

Meer medailles

In het Britse Lagerhuis werd enkele jaren geleden voorgesteld de zomertijd te handhaven in de winter (met het argument dat Britse atleten daardoor langer konden trainen en meer medailles konden halen) maar het haalde geen meerderheid omdat het dan in het noorden van Schotland 's morgens tot ver na tien uur donker zou blijven.

Rusland is een uitzondering. President Medvedev voerde in 2011 de permanente zomertijd in. In de VS werd de zomertijd in 2007 verlengd.

De grootste tegenstanders van een permanente zomertijd in Nederland zijn de mensen die recht in de astronomische leer zijn, omdat de zon dan pas rond half twee op het hoogste punt staat en het 's morgens tot na negen uur donker kan blijven.

Overigens kent Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog de Berlijnse tijd. Als de 'wintertijd' gelijk zou moeten worden gezet aan de zonnetijd hier - om 12.00 uur staat de zon het hoogst aan de hemel - zou de klok nog een half uur extra moeten worden teruggezet.

Vijf argumenten om de wijzers van de klok niet terug te draaien

1. Energiebesparing

De zomertijd werd in 1977 ingevoerd vanuit het oogpunt van energiebesparing. Omdat het 's avonds langer licht zou zijn, zou het energieverbruik dalen. Maar in deze tijd van klimaatbeheersing en airconditioning zou van die voordelen volgens milieugroepen weinig overblijven. Energiebedrijf Essent zei vrijdag dat het elektriciteitsverbruik door de wintertijd met gemiddeld 2,6 procent stijgt. Daarvan is echter maar een half procent te wijten aan de tijdsverandering en 2,1 procent aan het feit dat de dagen korter worden. Netwerkbeheerder Tennet berekende het voordeel op de jaarlijkse energierekening op vijf euro of 125 keer föhnen.

2. Tijdsbesteding

Mensen zijn in de avonduren actiever dan 's morgens vroeg. Er wordt in Nederland niet voor niets vooral gesport en getuinierd in de namiddag. Wie vanaf volgende week zonder kunstlicht een uurtje wil tennissen moet al om 16.00 uur beginnen. Een uur fietsen of hardlopen bij daglicht na thuiskomst van het werk is bijna niet meer mogelijk. En de zomertijd bevordert het uitgaan. Vooral de horeca spint garen bij de zomertijd.

3. Gezondheid

Alleen de gedachte aan de wintertijd maakt een deel van de bevolking al mistroostig of zelfs depressief. Psychologen spreken van de winterdip. Vooral bij de 20 procent van de Nederlanders die met slaapproblemen kampt, leidt de tijdsverandering tot een daling van de productiviteit. Het handhaven van de zomertijd zou indirect obesitas voorkomen en meer vitamine D opleveren doordat mensen als het nog licht is 's avonds naar huis lopen of fietsen.

4. Biologische klok

Het twee keer aanpassen van de tijd in een jaar is slecht voor de biologische klok van mensen. De seizoensmatige interruptie is ernstiger dan wordt gedacht, zegt professor Martha Merrow, hoogleraar moleculaire en genetische chronobiologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. 'Mensen zijn aan het werk terwijl ze van hun biologische klok op bed zouden moeten liggen. Daardoor presteren ze slechter op hun werk.' Volgens haar onderzoek lijdt 80 procent van de mensen twee keer per jaar aan een sociale jetlag. Vooral bij jonge kinderen is dit merkbaar. Ouders wordt ook aangeraden daarop in te spelen door in de aanloop naar de tijdsverandering de kinderen wat langer op te laten blijven.

5. Veiligheid

De wintertijd leidt tot meer ongelukken. Onder voetgangers is het aantal slachtoffers drie keer en onder fietsers twee keer zo groot als tijdens de zomerperiode, berekende de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) in augustus van dit jaar. 'De invoering van de zomertijd scheelt slachtoffers, omdat daardoor een groter deel van de mobiliteit bij daglicht plaatsvindt', was de conclusie. De SWOV pleitte er dan ook voor te onderzoeken hoeveel slachtoffers bespaard kunnen worden als de zomertijd de standaardtijd wordt. Mensen zijn 's morgens frisser dan 's avonds en het is daarom beter de avondspits juist zoveel mogelijk bij daglicht te laten plaatsvinden. [volkskrant]