Geldwijzer voor je kinderen

Minister De Jager van Financiën pleit voor een financieel rijbewijs voor volwassenen. Maar om verstandig met geld te kunnen omgaan moet je eigenlijk al jong beginnen. Hoe pak je dat als ouder aan?

Schulden vormen een steeds groter probleem in ons land. Tweederde van de werkende jongeren heeft een schuld van gemiddeld 1.750 euro, zo blijkt uit onderzoek van het Nibud.

Op latere leeftijd vormen schulden een steeds groter probleem: het aantal huishoudens dat aanklopt voor schuldhulpverlening stijgt sterk. Het is dan ook geen overbodige luxe om je kind al vroeg te leren verstandig met geld om te gaan; te meer omdat geldzaken steeds ingewikkelder worden, onder invloed van de commercie en een terugtrekkende overheid. Maar hoe pak je het aan?

Zakgeld

De beste manier om je kind wegwijs te maken in geldzaken is door hem er spelenderwijs mee kennis te laten maken. Zakgeld vormt hierbij een handig hulpmiddel.

Een kleuter heeft nog weinig benul van geld. Maar zodra je kind goed kan tellen en leert rekenen, wordt het concreter. Hij is dan ook beter in staat om munten van elkaar te onderscheiden. Hij begint dan ook een besef van tijd te ontwikkelen en dat is een belangrijke factor bij sparen.

Hoeveel je moet geven hangt onder andere af van wat jij te besteden hebt en wat je kind met het geld moet doen: is het alleen bedoeld om te sparen voor speelgoed of moet hij er ook cadeautjes van betalen? Een zesjarige krijgt volgens het Nibud gemiddeld 1 euro per week. Een tienjarige ontvangt circa 1,75 tot 2 euro per week.

Kleedgeld

Vanaf ongeveer dertien, veertien jaar is een kind ook toe aan kleedgeld. Het is lastig hier een richtlijn voor vast te stellen, omdat het bedrag sterk afhangt van wat je kind hiervan moet doen. Moet hij alle kleding zelf kopen of vallen bijvoorbeeld jassen of sportkleding hier buiten? En is de toelage ook bedoeld om een avondje uit van te bekostigen? Maak hier duidelijke afspraken over en zet ze eventueel op papier.

Cash of een pasje?

Een voordeel van contant geld is dat je kind letterlijk ziet dat zijn spaargeld aangroeit. Je kunt overwegen om daarnaast nog een bankrekening te openen waarop periodiek bedragen gestort kunnen worden. Niet alleen voorkomt dit grote hoeveelheden cash in huis, het maakt je kind ook vertrouwd met giraal geld. Bovendien ontvangt hij rente over zijn inleg; een extra stimulans om te sparen.

Fouten maken mag

Een van de leerdoelen van zakgeld is dat je kind leert zijn geld niet direct uit te geven, maar te sparen voor iets moois. Niet elk kind heeft dat meteen door. Er zijn er ook die het pas begrijpen door te ervaren. Zij zien pas het belang van sparen in als ze hun euro’s hebben gespendeerd aan rotzooi en vervolgens ontdekken dat er geen geld meer is voor iets moois.

Voor een ouder is het niet makkelijk om toe te kijken dat de eerste zakcenten over de balk wordt gesmeten, maar je kind leert er wel van. Realiseer je dat hij beter nu zijn neus kan stoten dan later, als er grotere bedragen door zijn handen gaan.

Wees consequent

Wees consequent bij het geven van zakgeld: keer een vast bedrag uit en geef dat op een vast moment, zodat je kind leert plannen met geld. Komt je kind bij een grote aankoop iets tekort, leen dan niet direct het verschil uit. Anders beseft hij niet dat je voor iets moois eerst moet sparen.

Spring ook niet bij als je kind wegens de aankoop van een paar veel te dure sneakers geen geld meer heeft voor een winterjack. Hij moet leren een bepaalde periode door te komen met een beperkt budget. Leg je kind ook uit dat de hoogte van de toelage langere tijd vast ligt. Als hij later salaris krijgt, kan hij daarover ook niet wekelijks onderhandelen.

Uiteraard is het belangrijk dat je dit alles ook zelf voorleeft en je kind laat zien dat het uitgeven van geld keuzes vergt.

Vaste lasten

Je kind wegwijs maken in financiële zaken beperkt zich niet alleen tot het verstrekken van zak- en kleedgeld. Ook verstandig uitgeven moet je leren. Volgens het Nibud komen veel jongeren financieel in problemen als ze zelfstandig gaan wonen. Ze zijn gewend hun geld alleen aan leuke dingen uit te geven en zijn onvoldoende op de hoogte van de kosten voor levensonderhoud.

Een spelletje waarbij je kind eerst moet raden wat de dagelijkse boodschappen, een telefoongesprek en een maand internet kost en daarna de werkelijke prijs opzoekt, kan verhelderend werken.

Wat ook helpt: een wat ouder kind van zijn zakgeld ook wat vaste lasten laten betalen, zoals een telefoonabonnement. Zo leert hij dat geld niet alleen bestemd is voor ‘leuke’ dingen en dat er terugkerende kosten zijn waarvoor geld gereserveerd moet worden.

Reclame

Daarnaast is het slim je kind te leren hoe reclame werkt en hoe misleidend het kan zijn. Kinderen zijn vatbaarder voor invloeden van buitenaf dan volwassenen. Door samen reclame-uitingen kritisch te bekijken wordt je kind weerbaarder.

Veel scholieren hebben een eigen telefoon. Als je kind daar niet verstandig mee om leert gaan, kan dat een behoorlijke kostenpost worden. Bespreek dan ook goed wat bellen en sms-en kost en leg uit hoe snel de rekening oploopt als je kind via de mobiele telefoon gaat chatten of foto’s versturen. Maak ook duidelijke afspraken over het belgedrag en de betalingen.

Prepaid of abonnement?

Het voordeel van prepaid bellen is dat je vooraf betaalt en zo meer grip krijgt op de uitgaven. Maar het zorgt wel voor meer rompsplomp. Een abonnement is makkelijker, maar kan bij verkeerd belgedrag ook nare verrassingen opleveren.

Welke optie voor jou het goedkoopst is, hangt af van de bel- en sms-frequentie. Maak hierover vooraf een inschatting en ga vervolgens op zoek naar de voordeligste oplossing. Vergelijkingssites als bellen.com of telecomvergelijker.nl kunnen je daarbij helpen.

Peperdure sms-diensten

Waarschuw je kind ook voor valkuilen die aan het gebruik van een telefoon kleven. Het afsluiten van dure abonnementen, zoals ringtones, kan bijvoorbeeld behoorlijk in de papieren lopen. Ook deelname aan stemmingen voor een talentenjacht op tv, is niet gratis: je kind betaalt niet alleen voor dat ene sms-je, maar ook voor ontvangen berichten.

Sluit je kind onverhoopt toch een sms-abonnement af, dan kun je op de website van Stichting de Ombudsman lezen hoe je je hiervoor kunt afmelden.

Je kunt ook uit voorzorg de telefoon van je kind laten blokkeren voor sms-abonnementen. Surf hiervoor naar de website smsdienstenfilter.nl .

In april is de wet voor betaalde sms-diensten overigens aangescherpt, om consumenten beter te beschermen.[z24]