Snel spaargeld terug kan bankrun schelen

Binnen zeven dagen je spaargeld terug als een bank omvalt. Een aardig idee uit Brussel, maar als je een bankrun à la DSB Bank echt wilt voorkomen, moeten spaarders altijd bij hun gegarandeerde deposito's kunnen.

ING Groep 2.69 % === AEX-index 2.20 %

Tijdens de mondiale bankpaniek van september en oktober 2008 was het improviseren geblazen. Om spaarders te kalmeren, verhoogde oud-minister Bos van Financiën destijds de dekking onder het spaargarantiestelsel naar honderdduizend euro. Andere landen, zoals Ierland, besloten tijdelijke alle spaartegoeden te garanderen.

De les die de Europese Commissie in Brussel hieruit trekt, is dat er één garantiestelsel moet komen voor alle EU-landen, om te voorkomen dat spaarders daar gaan shoppen waar de regels het gunstigst zijn.

Nieuw spaarfonds

Eurocommissaris Barnier lanceerde maandag 12 juli voorstellen die sterk lijken op plannen waar Nederland al mee bezig is. Zo moeten banken jaarlijks premies gaan storten in een fonds voor spaarders, dat ingezet kan worden als een bank omvalt. Bovendien moeten die premies per bank hoger of lager zijn, naar gelang de risico's die individuele banken nemen.

Onderdeel van het Brusselse pakket is ook het idee om de dekking van depositogarantiestelsels op honderdduizend euro te houden. Vraag is of dat zo verstandig is, want daarmee stimuleer je spaarders nauwelijks meer om zelf een beetje op te letten waar ze hun geld parkeren. In die zin was de Nederlandse grens van 40 duizend euro dekking zo gek niet.

Snel bij je geld

Meest interessant aan de plannen van Barnier is de suggestie om spaartegoeden die onder een depositogarantiestelsel vallen, binnen zeven dagen vrij te geven, als een bank omvalt. Nu kan dat drie maanden duren.

De opzet van dit idee is goed, maar het oogt nog een beetje omslachtig. Technisch moet het mogelijk zijn om een virtuele scheidslijn aan te brengen in de IT-systemen van banken, die automatisch aangeeft of en hoeveel spaargeld van een klant buiten de garantiegrens valt. Als een bank dreigt om te vallen, hoef je alleen de niet gedekte spaargelden te blokkeren en kan het betaalverkeer voor het overige blijven functioneren.

Bankrun DSB

Hoe belangrijk dit is, blijkt uit de chaotische val van DSB Bank in 2009. Na de oproep van Pieter Lakeman aan spaarders om hun geld bij DSB weg te halen, werd een fataal mechanisme in gang gezet. Voor DSB-spaarders als collectief was het niet verstandig om massaal tegoeden over te boeken, maar voor individuele klanten was de afweging: als ik als eerste bij de uitgang ben, hoef ik niet te vrezen dat ik een tijd niet bij m'n spaartegoed kan.

Als DSB-spaarders de zekerheid hadden gehad dat ze altijd bij hun tegoeden tot één ton zouden kunnen, was de kans op een bankrun een stuk kleiner geweest - wat uiteraard niet wegneemt dat de bank van Dirk Scheringa een structureel probleem had met een verdienmodel gebaseerd op hoge provisies, dat niet deugde.

Alleen voor kleine bank

Een systeem waarbij het betaalverkeer niet verstoord wordt door het omvallen van een individuele bank, en de verrekening van de garantiedekking achteraf plaatsvindt, heeft dus veel voordelen. Maar er past wel een kanttekening bij: het werkt alleen bij kleinere banken zoals DSB en Icesave.

Voor grootbanken die een zogenoemde 'systeemcrisis' kunnen veroorzaken, is de spaargarantie minder relevant. Spaarders bij ABN Amro, Fortis en ING hebben gemerkt dat deze banken sowieso door de overheid gesteund worden, als het erom spant.

Om roekeloze grootbanken aan te pakken, moeten Europa en de VS doorbijten op een ander vlak: strengere kapitaaleisen voor grootbanken en ontmantelingschema's die duidelijk maken dat geen enkele bank te groot is om het risico van faillissement te kunnen negeren. [z24.nl]