Spitstarief OV wordt een ordinaire prijsverhoging

Vervoersbedrijven willen de komst van de ov-chipkaart aangrijpen om reizen in de spits duurder te maken, zo meldt de Volkskrant vandaag. Doelstelling is de reizigersstromen gelijkmatiger over de dag te verdelen. Maar is het eigenlijk niet gewoon een ordinaire prijsverhoging?

Ik kan mij de frustratie van ov-bedrijven goed voorstellen. 's Morgens en aan het eind van de dag moeten ze alles uit de kast trekken om de enorme passagiersstromen te verwerken, terwijl in de resterende uren vrijwel lege bussen door de stad toeren.

Wat zou het oneindig veel efficiënter zijn als de passagiersstroom wat meer zou uitwaaieren over de dag! En een stuk goedkoper bovendien, want reizen in de spits is voor ov-bedrijven dubbel zo prijzig als een ritje tijdens de daluren.

Haringen in een tonnetje
Er is alleen één obstakel: de reiziger. Deze laat zich niet dwingen. Dat passagiers 's morgens en 's middags als haringen in een tonnetje naar hun bestemming moeten reizen, schrikt hen niet af om zich de volgende ochtend wederom in de spits bij de bushalte te melden.

Dus hebben ov-bedrijven een nieuw middel bedacht: tariefdifferentiatie. Daarmee jagen we de reiziger wel de spits uit, denken ze.

Wat een misvatting. De enige reden waarom iemand elke ochtend vrijwillig in een overvolle tram tegen de oksel van zijn buurman aanhangt, is niet omdat hij gezellig een dagje naar de dierentuin gaat, maar omdat hij op zijn werk wordt verwacht. Wie geen dringende afspraak in de vroege ochtend heeft, stelt zijn reis echt wel uit naar een rustiger tijdstip.

Duurdere spitskaartjes zullen in dit patroon weinig verandering brengen. Daarom komt de tariefdifferentiatie voor hardwerkende Nederlanders neer op een ordinaire prijsverhoging.

Compensatie
Niet waar, zegt het ministerie van Verkeer en Waterstaat. De gemiddelde opbrengst van de ov-chipkaart mag niet hoger zijn dan die van de strippenkaart. Een duurder spitskaartje moet dus worden gecompenseerd in een goedkoper dalurenticket.

Een vreemde redenering. Dat is net zoiets als de eigenaar van een supermarkt die de prijzen van brood en melk verhoogt, maar trots uitroept dat klanten echt niet duurder uit zijn, omdat ze voor wattenstaafjes en punaises minder hoeven te betalen.

De plannen van ov-bedrijven zullen er in de praktijk op neerkomen dat werkenden en bedrijven straks de rekening van het openbaar vervoer betalen en voor de hoofdprijs nog steeds opeengepakt de bus in moeten. Werkzoekenden en babyboomers lachen in hun vuistje: zij hebben de bus voor zich alleen en krijgen nog korting ook. Dat gebeurt nu ook al bij treinreizen.

Na een tijdje worden de ov-bedrijven bij de staatssecretaris op het matje geroepen, omdat de opbrengsten uit de ov-chipkaart hoger blijken dan voorzien, aangezien maar weinig mensen zich uit de dure ochtendspits hebben laten jagen. In dat geval moeten de daluurtarieven zo fors omlaag, dat reizen buiten de spits vrijwel gratis wordt. Is dat de bedoeling?

Basisvoorziening
Met tariefdifferentiatie gaan ov-bedrijven bovendien voorbij aan het principe dat het openbaar vervoer een basisvoorziening is en voor iedereen betaalbaar zou moeten zijn. Daar hoort een vorm van solidariteit bij die we ook bij bijvoorbeeld de basisverzekering kennen: ook daar betalen mensen die verzekeraars op hoge kosten jagen evenveel als klanten die nauwelijks een dokter bezoeken.

Zo hoort dat bij een basisvoorziening. [z24.nl]