Pensioen betaal je voor je Pa

Het beste pensioenstelsel ter wereld staat op springen. Met een beetje pech vinden de huidige dertigers en veertigers straks een lege pot. Je betaalt geen pensioenpremie voor jezelf, maar voor je vader.

Goed, je moet wat langer werken dan je ouders. Waarschijnlijk tot je 67ste jaar. Als je dertiger of twintiger bent mogelijk nog een of twee jaar langer. Maar daarna heb je nog tien, twintig jaar om te genieten van een welverdiende oude dag.

Financieel zijn die jaren goed geregeld. Iedere maand betaal je een flink deel van je inkomen - misschien wel twintig procent – aan pensioenpremie. Je pensioenfonds zet dat geld netjes weg, zodat het goed rendeert, zonder dat men grote beleggingsrisico’s loopt.

Zwitserleven

Op je pensioenleeftijd staat er een mooi potje geld klaar, zodat je kunt pensioneren met maandelijks zeventig procent van je oude loon. Met een beetje goede wil valt daar een comfortabel zwitserleven mee te leiden.

Voor wie aan dit geruststellende beeld hecht: hier een waarschuwing. Lees dit artikel niet verder. Klik vooral niet op de slideshow Pensioenleugens, hiernaast. En koop in elk geval niet het net verschenen boek van Martin Pikaart, ‘De Pensioenmythe’ (19,95 euro).

Dat laatste deed ik helaas wel. Het afgelopen weekend las ik Pikaarts boek, en werd zo hardhandig wakker geschud uit mijn pensioendroom. Dat pensioen van mij, dat is er helemaal niet. En als jij jonger bent dan pakweg vijftig jaar, is dat van jouw er ook niet.

Oerconservatief polderoverleg

Pikaart is voorzitter en mede-oprichter van Alternatief voor Vakbond (AVV), een soort anti-vakbond die jongeren, flexwerkers en zelfstandigen probeert een stem te geven in het oerconservatieve polderoverleg.

Hij strijdt al jaren tegen de bevoordeling door vakbonden en pensioenfondsen van oudere werknemers, ten koste van jongeren. De AVV spande een rechtzaak aan tegen het ABP, omdat Nederlands grootste pensioenfonds jongeren laat opdraaien voor het vroegpensioen van ouderen.

Die rechtzaak verloor Pikaart, en in zijn boek pakt hij een hoofdstuk om uit te leggen waarom de rechter ongelijk had. Dat wat verongelijkte hoofdstuk is niet het beste deel van het boek. Maar de andere hoofdstukken zijn absoluut aan te raden voor iedereen die zich zorgen maakt om zijn pensioen. En al helemaal voor iedereen die dat nog niet doet.

Beste stelsel ter wereld

Want ‘het beste pensioenstelsel van de wereld’, zoals onze fondsbestuurders het graag noemen, staat er uiterst belabberd voor. De solidariteit tussen tussen jong en oud staat op springen. De kans dat jongeren het pensioen krijgen waar ze op rekenen, en wat de pensioenfondsen hen voorhouden, is gering. Zeventig procent van het laatstverdiende loon zit er voor niemand meer in. Maar zeventig procent van het gemiddelde loon waarschijnlijk ook niet.

Sommige, vergrijsde fondsen zijn volgens Pikaart ‘technisch failliet’, en zouden eigenlijk door een curator moeten worden overgenomen. Die kan dan voorkomen dat de pot via het principe van ‘wie het eerst komt, het eerst maalt’, wordt leeggehaald, zodat er voor de huidige jongeren straks niets meer in zit.

Iedereen herinnert zich de schok van vorig jaar, toen pensioenfondsen massaal in onderdekking raakten en niet meer konden indexeren. Dat wil zeggen de uitkering en pensioenrechten corrigeren voor inflatie. Sommige fondsen moesten zelfs afstempelen. De wereld was te klein.

Te veel beloofd

Wen er maar aan, want dat gaan we nog vaak meemaken, stelt Pikaart. Hij schrijft: “De meeste pensioenfondsen heffen geen premie voor indexatie, maar hebben wel de ambitie om te indexeren, ze hebben lange tijd niet eens de (nominale) kostprijs dekkende premie gevraagd (soms maar de helft of minder), ze hebben de stijging van de levensverwachting onderschat, en bij de financiering gaan ze uit van verwachte rendementen.”

Een nog kortere samenvatting van de beroerde staat van de fondsen staat verderop te lezen: “Er is teveel beloofd, te weinig betaald en teveel risico gelopen.” Het pensioenstelsel is gebouwd op oninbare verwachtingen en onhoudbare beloften. In de slideshow zetten we tien van die pensioenleugens op een rij.

Overdrijft de auteur? Niet volgens Prof. Jan van de Poel, nota bene de oud-CFO van het ABP. Die noemt Pikaarts verhaal in het voorwoord: “een zeer realistische beschrijving en dito analyse.”

Dat oordeel van een absolute insider is misschien nog wel het griezeligste zinnetje in dit boek.

Bekijk de slideshow Pensioenleugens [Z24]