Straling van mobieltjes niet schadelijk

Een bedrijf uit Eindhoven ontwikkelt een folie die de straling van mobiele telefoons tegen moet houden. Dat die straling schadelijk is voor het menselijk lichaam, is echter nooit vastgesteld in wetenschappelijke onderzoeken.

De eventuele gezondheidseffecten van de straling van mobiele telefoons zijn al jaren onderwerp van gesprek. Tv-programma Zembla wijdde er in juni een tendentieuze uitzending aan. Volgens het documentaireprogramma zou de straling gevaarlijk zijn voor mensen. De Nederlandse regering moet kinderen beschermen door bijvoorbeeld mobiel bellen op scholen te verbieden, zoals het geval is in Frankrijk en Oostenrijk, was de boodschap.

De angst bestaat dat mobiel bellen hersentumoren veroorzaakt. Een ingrijpende bewering, mocht het waar zijn. We dragen immers bijna allemaal zo'n apparaat bij ons. Daarom wordt er al jaren veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de mogelijk schadelijke effecten van mobiele telefoons.

Dat je kanker krijgt van mobiel bellen is nog nooit stelselmatig aangetoond, al is een klein effect niet helemaal uit te sluiten. Toch blijft de angst bestaan bij sommige mensen.

Ondernemer Peter van der Vleuten speelt hierop in en ontwikkelt met zijn bedrijf Brainport Biotech Solutions een revolutionaire nanofolie. Het materiaal moet straling van mobiele telefoons opvangen met absorberende mineralen en wordt bijvoorbeeld op de accu geplakt. Over een jaar of twee moet de techniek op de markt komen.

NOS op 3 en de GPD maakten de afgelopen weken melding van de bijzondere nanofolie. Echter zonder erbij te vermelden dat de beweringen van Van der Vleuten zijn gestoeld op wetenschappelijk drijfzand.

Wat is elektromagnetische straling?
Tijd voor een natuurkundeles. De straling van mobiele telefoons is zogenoemde elektromagnetische straling, een brede categorie die zowel schadelijke als niet-schadelijke vormen van straling bevat.

Bij gammastraling kun je maar beter uit de buurt blijven, dat weten ze ook in Japan na de kernramp van Fukushima. Dit is zogenoemde ioniserende straling met zoveel energie dat het een elektron uit zijn baan om de atoomkern kan brengen. Een elektron heeft een negatieve lading. Haal je er eentje weg, dan krijgt het atoom als geheel dus een positieve lading. Een elektrisch geladen atoom heet een ion, vandaar de naam ioniserende straling.

Maar een andere vorm van elektromagnetische straling, licht, is niet-ioniserend. En straling van mobieltjes, microgolfstraling, ook niet. Je kunt er warm van worden, daarom wordt het gebruikt in magnetrons om voedsel te verwarmen. Maar de dosis is dan vele malen hoger dan bij mobiele telefoons. Dus nee, je kunt geen popcorn maken met je mobiel. Wetenschapsjournalist Arjan Dasselaar vergelijkt het in zijn column op NU.nl met het verwarmen van een kerk met een kaars: praktisch onmogelijk.

Het klopt dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) straling van mobieltjes indeelt in ‘categorie 2b’: mogelijk kankerverwekkend. Maar dat is alleen omdat de WHO niet helemaal uit kan sluiten dat de straling niet schadelijk is. Om het in perspectief te plaatsen: in dezelfde categorie van mogelijk kankerverwekkende stoffen staat ook koffie.

Bewijs: het mierenexperiment
Maar ondernemer Van der Vleuten presenteert het bewijs dat de straling van mobieltjes schadelijk is, in de vorm van een experiment. Mieren zouden “ernstige pijn” ervaren bij blootstelling aan de straling. Ze “gaan op hun achterste poten staan, beginnen met antennes te zwaaien, die voelen zich dus ongemakkelijk erbij”. De mieren zouden er uiteindelijk zelfs aan doodgaan.

Het onderzoek waaruit dit zou blijken, is echter omstreden. Onzeker is of het effect door de straling komt. Het kan ook de ventilator zijn geweest. Bovendien zeggen onderzoeken op mieren niet per definitie iets over de effecten op mensen, zoals Van der Vleuten zelf ook aangeeft in zijn samenvatting van het onderzoek.

De werking van de nanofolie
De werking van de nanofolie zelf is tevens twijfelachtig. Het unieke materiaal zou ‘chaotische’ straling omzetten in coherente golven, waardoor de schadelijke effecten van de straling worden geneutraliseerd. Natuurkundige onzin, want de coherentie van een golf zegt niks over hoe schadelijk de straling is. Het betekent simpelweg dat alle golven ‘synchroon’ met elkaar bewegen, net als twee mensen naast elkaar in de achtbaan die tegelijk op en neer gaan.

Het is niet de enige dubieuze claim die Van der Vleuten doet op de site van zijn bedrijf, Brainport Biotech Solutions. Zo schreef hij ook dat mobiele telefoons geschikt zijn als mierenverdelger. “Bij die experimenten is vastgesteld dat straling van mobiele telefoons voor mieren letterlijk pijnlijk is.” En dat terwijl hoogst onzeker is of mieren überhaupt pijn kunnen voelen.

De linklijst op de site van Brainport Biotech Solutions verraadt de agenda van Van der Vleuten. Hyperlinks naar de Stichting Elektrohypersensitiviteit en StopUMTS.nl, clubs die waarschuwen voor de schadelijke gevolgen van straling. Van der Vleuten is bepaald geen onafhankelijke wetenschapper. Een flinke korrel zout is bij zijn claims niet overbodig. [Z24]